Wat een mooi uitgangspunt van de VVD bij het indienen van het wetsvoorstel om blurring (winkeliers die naast hun hoofdbranche ook andere zaken mogen verkopen) officieel toe te staan: een uitnodiging aan ondernemers om inspirerende ervaringen te creëren voor hun klanten. Zo worden de winkelstraten levendiger en is er een jofel offensief tegen het webwinkelen. De visboer serveert een borrel bij de eerste nieuwe haring, de kapper een prosecco voor de vaste klanten en de platenwinkel zet de bierkraan open bij een 'instore' concert van de lokale band. Winkelen wordt weer ’statten’, zoals mijn oma vroeger zei. Je gaat de deur uit om er plezierig tussenuit te zijn, te genieten. Volgens de VVD is de drank-en horecawet ouderwets en is het tijd voor vooruitgang. Mij doet het denken aan ’Rat Park’, een onderzoek uit de jaren ’70 naar verslaving.
In dit onderzoek werden ratten in 2 groepen verdeeld. De ene groep werd opgesloten in kleine hokken waar ze niets anders konden doen dan eten en drinken. Er was water en ook in water opgeloste heroïne. Het bleek dat de ratten regelmatig van de heroïne namen. De hokjes met de solitaire ratten zaten naast elkaar, ze leefden niet samen en ze zagen elkaar niet. Ze hoorden elkaar wel. De andere groep ratten zat met elkaar in één groot hok met speeltjes, tredmolens, eten en drinken en ook de heroïneoplossing waarvan ze konden nemen wanneer ze maar wilden. Een waar rattenparadijs. Deze groep liet de heroïne links liggen. De conclusie was dat wanneer de ratten voldoende te doen hadden, veel vriendjes en vriendinnetjes, lekker seks konden hebben wanneer ze wilden en ongeremd konden spelen, ze niet taalden naar drugs. De ratten die alleen waren raakten verslaafd en gebruikten steeds meer en vaker de heroïne. Kort door de bocht genomen was de conclusie dat verslaving geen aangeboren ziekte is maar een gevolg van een tekort aan sociale interactie en contact met soortgenoten.
Er is van alles op het onderzoek af te dingen, bij herhaling door andere onderzoekers waren er andere uitkomsten en in dit onderzoek zijn diverse variabelen, zoals een rat met voldoende speeltjes maar zonder andere ratten, niet meegenomen. Toch spreekt het tot de verbeelding, voelen mensen dat er iets in zit: wanneer er voldoende ontspanning is, volop plezier, vriendjes, vriendinnetjes en seks, dan is er weinig reden om naar drugs te grijpen. Het is een verademing om de oorzaken en mogelijke oplossing van verslaving in een sociaal - emotionele context geplaatst te zien in plaats van in een puur fysiologische. In reacties op internet zijn mensen blij met de boodschap. Het roept vrolijkheid op, lekker spelen met zijn allen, als we maar zorgen dat we het goed en fijn hebben met elkaar, dán zijn we gelukkig en lopen we minder risico op nare verslavingen.
Het onderzoek wilde aantonen dat verbinding met soortgenoten verslaving voorkomt. Wat ík zie is dat contact en gezelligheid tegenwoordig ondergedompeld zijn in alcohol. Even een hapje eten, gezellig een terrasje pakken, weekendje er op uit voor een festival of rollendekeukenevent, het zijn de tredmolens van het Human Rat Park. We gaan er heen om mensen te zien, te ontspannen, uiteraard met een biertje, rosé of gin-tonic in de hand. The Human Rat Park is overal, onder invloed. Er is een collectieve afhankelijkheid van alcohol in relatie tot gezelligheid.
Net als de ratten hebben mensen alcohol helemaal niet nodig om het gezellig te hebben, om contact te maken, om te genieten. De vele vrij gevestigde koffietentjes zijn daar een sprekend voorbeeld van. Ik vind het een mooi idee van de VVD om de belevingseconomie een injectie te geven. Ik snap dat de Tweede Kamerleden dat wel zien zitten en ben blij dat het Kabinet er nog even over gaat nadenken. Want alcohol is als een harddrug en heel veel ongezonder dan we tot nu toe hebben aangenomen.
Blurring betekent vervagen. Dat is wat dit is. Alcohol bij boekwinkels, kappers en reisbureaus vervaagt het beoordelingsvermogen van de klant en zal worden ingezet als marketinginstrument. Stel je voor: drugs als marketinginstrument, toegejuicht door de overheid. Wie is dan de rattenvanger van Hamelen? Er zijn voldoende plekken waar alcohol de boel en mensen opleukt. Laten we vooral wél onderscheid maken en meer plekken creëren waar je nuchter kunt genieten. Dat is pas vooruitgang.
Nieuwsgierig naar De Kunst van Nuchter Leven? Check this!